Ad Code

भारत के राष्ट्रिय उद्यान की सूची देखिये ( National parks list )

 राष्ट्रिय उद्यान( NATIONAL parks ); 

नेशनल पार्क यानि राष्ट्रिय उद्यान को वन्यजीवों या विलुप्त होने वाले जानवरों के संरक्षण एवं पर्यावरण बचाव के लिए बनाया जाता है | 

उत्तराखंड में भारत का पहला राष्ट्रिय उद्यान हैली के नाम से 1936 ई० में स्थापित किया गया था | जिसका नाम अब जिम कार्बेट नेशनल पार्क है | 




     राज्य                          राष्ट्रिय उद्यान 

1.बिहार                       a.वाल्मीकि नेशनल पार्क

                                   b.विक्रमशिला गंगाटिक डोल्फिन सेंचुरी 

                                   c.कंवर लेक बर्ड सैंचुरी 


2.हरियाणा                    a.सुल्तानपुर राष्ट्रिय पार्क

                                    b. क्लेशर राष्ट्रिय पार्क 


3.पंजाब                         a.हरिके वैटलैंड नेशनल पार्क 


4.अरुणाचल प्रा०            a.नामदफा राष्ट्रिय पार्क 


5.त्रिपुरा                          a.क्लाउडेड राष्ट्रिय पार्क 


6.सिक्किम                     a.कंचनजंगा राष्ट्रिय पार्क 


7.मणिपुर                       a.किबुल लामजाओ नेशनल पार्क 

                                     b.सिरोही राष्ट्रिय पार्क 


8.उत्तर प्रदेश                  a.दुधवा राष्ट्रिय पार्क

                                      b.चंद्रप्रभा वन्यजीव विहार 


9.झारखंड                       a.बेतला राष्ट्रिय पार्क 

                                      b.हजारीबाग राष्ट्रिय पार्क 

                                      c.धीमा राष्ट्रिय पार्क 


10.ओडिसा                       a. भीतरगनिका राष्ट्रिय पार्क 

                                        b.सिंमली राष्ट्रिय पार्क 

                                        c.नंदनकानन राष्ट्रिय पार्क 

                                        d.चिल्का झील अभयारण


11.पश्चिम बंगाल                  a.सुंदरवन राष्ट्रिय पार्क 

                                         b.बुक्सा राष्ट्रिय पार्क 

                                        c.जलाध्पारा राष्ट्रिय पार्क 

                                        d.गोरुवारा राष्ट्रिय पार्क 

                                       e.सिंघ्लीला राष्ट्रिय पार्क 

                                       f.नियोरा वैली नेशनल पार्क 


12.असम                        a.मानस राष्ट्रिय पार्क 

                                      b.कांजीरंगा राष्ट्रिय पार्क 

                                     c.नामेरी राष्ट्रिय पार्क 

                                     d.ओरांग राष्ट्रिय पार्क 

                                     e.डिब्रूगढ़ शेखोवल राष्ट्रिय पार्क 

                                     f.दिहांग पटकई राष्ट्रिय पार्क 

                                     g.रायमोना नेशनल पार्क 


13.मिजोरम                    a.माउंटटेन राष्ट्रिय पार्क 

                                     b.मुरलेंन राष्ट्रिय पार्क 

                                     c.फांगपुई नेशनल पार्क 

                                     d.डाम्फा अभ्यारण 


14.जम्मू कश्मीर              a.दाचिग्राम राष्ट्रिय पार्क 

                                      b.सलीम अली राष्ट्रिय पार्क 

                                     c.किस्त्वाड राष्ट्रिय पार्क 

                                     d.जैव मंडल रिजर्व ,श्रीनगर 


15.लद्दाख                      a.हेमिस राष्ट्रिय पार्क (सबसे बड़ा ) 


16.हिमाचल प्रा०              a.पिन वेली पार्क 

                                      b.ग्रेट हिमालय राष्ट्रिय पार्क 

                                     c.रोहल्ला राष्ट्रिय पार्क 

                                    d.खीरगंगा नेशनल पार्क 

                                    e.सीमलबरा राष्ट्रिय पार्क 


17.गुजरात                  a.गिर राष्ट्रिय पार्क 

                                 b.मरीन राष्ट्रिय पार्क 

                                 c.ब्लैकबुक राष्ट्रिय पार्क 

                                d.गल्फ ऑफ़ कच्छ 


18.छत्तीसगढ़           a.कांगेर घाटी राष्ट्रिय पार्क 

                               b.इन्द्रावती राष्ट्रिय पार्क 

                              c.गुरु घासीदास राष्ट्रिय उद्यान 


19.तेलांगना               a.महावीर हरिना वनस्थली 

                               b.किन्नरसानी अभ्यारण 


20.गोवा                  a.सलीम अली बर्ड सेंचुरी 

                             b.नेत्रावली वन्यजीव पार्क 

                            c.चौरा राष्ट्रिय पार्क 

                             d.भगवान महावीर पार्क 


21.कर्णाटक            a.बांदीपुर राष्ट्रिय पार्क 

                              b.नागरहोल (राजीव गाँधी ) पार्क 

                              c.अंसी राष्ट्रिय पार्क 

                             d.बनेरघाटला नेशनल पार्क 

                             e.कुडुरमुख नेशनल पार्क 

                            f.तुंगभद्रा राष्ट्रिय पार्क 


22.केरल                 a.साइलेंट वेल्ली राष्ट्रिय पार्क 

                              b.पेरियार नेशनल पार्क 

                             c.मैथिकेतन नेशनल पार्क 

                            d.अन्नामुदई नेशनल पार्क 

                            e.एर्नाकुलम नेशनल पार्क 


23.तमिलनाडु           a.गल्फ ऑफ़ मनार राष्ट्रिय पार्क 

                               b.इंदिरा गाँधी (अन्नामलाई )पार्क 

                              c.पलानी हिल्स राष्ट्रिय पार्क 

                              d.मुकुरूथी नेशनल पार्क 

                              e.गूनिडे नेशनल पार्क 


24.आंध्र प्रदेश             a.कसरू ब्रहाम्नांद रेड्डी पार्क 

                                 b.इंदिरा गाँधी प्राणी विज्ञानं पार्क 

                               c.मरुग्वामी नेशनल पार्क 

                               d.श्री वेंकतेश्वरम राष्ट्रिय पार्क 

                               e. कांवला राष्ट्रिय पार्क 

                               f.नागार्जुन सागर 

                               g. लेनापत्तु पक्षी पार्क 


25.महाराष्ट्र              a.बोरीवली(संजय गाँधी ० पार्क 

                               b.चांदोली राष्ट्रिय पार्क 

                               c.तबोडा राष्ट्रिय पार्क 

                              d.गुग्गामल राष्ट्रिय पार्क 

                              e.नवागांव राष्ट्रिय पार्क 

                               f.तंसा नेशनल पार्क 

                               g.मेलघाट राष्ट्रिय अभ्यारण 


26.अंडमान 

निकोबार -                 a.सैडील पीक राष्ट्रिय 

                                b.महात्मा गाँधी (वंडूर ) पार्क 

                                c.माउंट हैरिट नेशनल पार्क 

                                d.रानी झाँसी मैरीन पार्क 

                                e.साउथ बटन (सबसे छोटा ) पार्क 


27.उत्तराखंड            a.जिम कार्बेट पार्क 

                               b.फूलों की घटी राष्ट्रिय पार्क 

                              c.नंदादेवी राष्ट्रिय पार्क 

                              d.राजाजी नेशनल पार्क 

                             e.गोविन्द पासू  विहार नेशनल पार्क 

                             e.गंगोत्री राष्ट्रिय पार्क 


28.मध्य प्रदेश             a.कान्हा राष्ट्रिय पार्क 

                                 b.पेंच राष्ट्रिय पार्क 

                                c.पन्ना रह्त्रिय पार्क 

                                d.सतपुड़ा राष्ट्रिय पार्क 

                                e.वन विहार पार्क 

                                f.रूद्र सागर झील राष्ट्रिय पार्क 

                               g.बांधवगढ़ नेशनल पार्क 

                               h.संजय नेशनल पार्क 

                              i.माधव राष्ट्रिय पार्क 

                             j.कुनो नेशनल पार्क 

                          11.मांडला प्लांट फौसिल पार्क 


29.राजस्थान              a.केवला देवी राष्ट्रिय उद्यान 

                                 b.रणथम्भौर राष्ट्रिय पार्क 

                                c.सरिस्का राष्ट्रिय पार्क 

                               d.डेजर्ट राष्ट्रिय पार्क 

                               e.दर्रा राष्ट्रिय पार्क 

                               f.घना पक्षी राष्ट्रिय पार्क 

                               g.ताल छापर अभ्यारण 

                               h.माउंट आबू वाइल्ड लाइफ सेंचुरी 


भारत में राष्ट्रिय उधानो पर सामान्य प्रश्न :


Q.राष्ट्रिय उद्यान क्या है ?

ANS- सरकार द्वारा प्राकृतिक पर्यावरण संरक्षण के लिए राष्ट्रिय उद्यान बनाया जाता है |


Q.भारत का सबसे पुराना राष्ट्रिय उद्यान कौन सा है ?

ANS-जिम कोर्बेट राष्ट्रिय उद्यान भारत का सबसे पुराना राष्ट्रिय उद्यान है | यह उतराखंड में स्थित है और 1936 ई० में स्थापित किया गया था |


Q.भारत में कितने राष्ट्रिय उद्यान है ?

ANS- भारत में कुल 104 राष्ट्रिय उद्यान (२०२२ ) तक हैं | वे 40564 वर्ग किमी के कुल क्षेत्रफल को कवर करते हैं ,जो देश के भगौलिक क्षेत्र का 1.23% है 


Q.भारत का सबसे बड़ा राष्ट्रिय उद्यान कौन सा है ? 

ANS-लद्दाख में हेमिस नेशनल पार्क भारत का सबसे ब्बदा नेशनल पार्क है | यह हिम तेन्दुओ के लिए दुनियाभर में प्रसिद्ध है | 


Q.भारत का पहला समुद्री राष्ट्रिय उद्यान कौन सा है ?

ANS-पहला समुद्री राष्ट्रिय उद्यान कच्छ की कड़ी में स्थित है और 1982 में बनाया गया | यह गुजरात में है |


Q.देश का एकमात्र तैरता हुआ राष्ट्रिय उद्यान कौन सा है और कहा स्थित है ?

ANS-केबुल लामजाओ राष्ट्रिय उद्यान भारत में मणिपुर राज्य के विष्णुपुर जिले में है | यह विश्व का एक मात्र तैरता हुआ उद्यान है |


Q.राष्ट्रिय उद्यानों की आवश्यकता क्यों है ? 

ANS- राष्ट्रिय उद्यान बनाने के कई उद्देश्य हैं ;

  • यह एक विशिष्ट क्षेत्र के पारिस्थतिकी तंत्र के संरक्षण में मदद करता है 
  • विलुप्त होने के कगार पर खड़ी प्राज्तियो का संरक्षण 

READ MORe...




एक टिप्पणी भेजें

0 टिप्पणियाँ
* Please Don't Spam Here. All the Comments are Reviewed by Admin.